รู้แจ้งเห็นจริง
การเรียนจัดการเรียนรู้วิชาสุขศึกษา มุ่งเน้นให้ผู้เรียนรู้จักตนเอง สามารถสร้างเสริมสุขภาพของตนเองได้ ปราศจากโรคภัย ดังนั้นในบทเรียนจึงเป็นเรื่องที่เกี่ยวกับร่างกาย อวัยวะภายนอกและภายใน ตลอดจนการทำงานของระบบต่างๆ ของร่างกาย การที่จะสอนให้นักเรียนเข้าใจได้ง่าย การใช้สื่อการสอนต่างๆ จะช่วยให้นักเรียนเข้าใจได้ง่ายขึ้น เช่น การเห็นภาพของอวัยวะภายใน ส่วนประกอบต่างๆของร่างกายที่เราไม่สามารถมองเห็นได้ โครงสร้างภายในของอวัยวะต่างๆ หรือเป็นภาพจำลองการทำงานของระบบต่างๆ ได้แก่ระบบหายใจ ระบบการย่อยอาหาร สิ่งเหล่านี้ถ้าครูใช้สื่อการสอนที่เป็นรูปภาพ หรือเป็นภาพเคลื่อนไหว ก็จะทำให้นักเรียนเรียนรู้ได้ง่ายขึ้น
ครูผู้สอนสุขศึกษาจึงควรต้องหาสื่อการสอนประเภทต่างๆ มาประกอบการสอน นอกจากทำให้เกิดการเรียนได้ดีขึ้นแล้ว ยังเป็นการสร้างความน่าสนใจ ให้นักเรียนอยากมาเรียนรู้ด้วย การใช้สื่อการสอนก็มีความสำคัญไม่น้อยไปกว่าการใช้เทคนิควิธีการสอนแบบอื่นๆ
สื่อการสอนนั้นครูสามารถจัดหาได้ ในปัจจุบันก็มีจำหน่ายอยู่ทั่วไป หรือถ้าสามารถผลิตได้เองก็ยิ่งดี เพราะจะได้สื่อการสอนที่ตรงตามที่ครูต้องการ ปัจจุบันคอมพิวเตอร์ช่วยให้การผลิตสื่อการสอนง่ายขึ้นและมีคุณภาพมากขึ้น การใช้สื่อการสอนเป็นความจำเป้นอย่างยิ่งในการสอนวิชาสุขศึกษา
ขั้นตอนการจัดกิจกรรม
- ครูต้องมีการเตรียมการในการใช้สื่อการสอน เช่น วัสดุที่ใช้ อุปกรณ์ที่ใช้ และสถานที่ที่ใช้ในการจัดการเรียนรู้
- ก่อนการใช้สื่อครูควรอธิบายความสำคัญ ความเป็นมา วัตถุประสงค์ในการศึกษาในครั้งนี้
- ระหว่างการใช้สื่อการสอนหรือหลังจากเสร็จสิ้นการใช้สื่อแล้ว ต้องมีกิจกรรมให้นักเรียนสรุปความรู้ที่ได้รับ หรือมีคำถามให้นักเรียนตอบ เพื่อเป็นการกระตุ้นความสนใจในการศึกษาจากสื่อนั้น
- นักเรียนและครูร่วมกันสรุปความรู้ที่ได้รับร่วมกันก่อนจบบทเรียน
ประโยชน์ที่นักเรียนได้รับ
- นักเรียนสามารถเรียนรู้ได้มากขึ้นและเร็วขึ้น
- นักเรียนสามารถเรียนรู้บางสิ่งที่ไม่สามารถเห็นได้ในชีวิตจริง เพราะสื่อการสอนลดข้อจำกัดด้านเวลา สถานที่ และขนาดของวัตถุ
- นักเรียนมีความสนใจกระตือรือร้นในการเรียนมากขึ้น
แนวทางในการจัดกิจกรรม
- การผลิตสื่อการสอน ควรมีการเตรียมการในการจัดหาหรือผลิตสื่อการสอนที่ใช้ ตามความสามารถของตน และปัจจัยความพร้อมของโรงเรียน การเตรียมสื่อการสอนในปัจจุบันสามารถทำได้ง่ายมากขึ้น คอมพิวเตอร์ช่วยให้ครูผลิตสื่อการสอนได้สะดวกขึ้น แหล่งเรียนรู้จากอินเทอร์เน็ตทำให้ครูสามารถผลิตสื่อการสอนได้ง่ายทั้งเนื้อหา และรูปภาพ อีกทั้งสื่อการสอนที่เป็นโปรแกรมนำเสนอทางคอมพิวเตอร์ ยังช่วยให้เกิดความประหยัด เพราะไม่ต้องพิมพ์ ไม่ต้องใช้กระดาษให้สิ้นเปลือง ขณะเดียวกันนักเรียนยังสามารถสำเนาสื่อการสอนต่างๆ กลับไปศึกษาด้วยตนเองที่บ้านได้ หรือถ้าครูนำสื่อการสอนไปไว้ในระบบเครือข่ายคอมพิวเตอร์ ก็จะยิ่งเพิ่มโอกาสให้นักเรียนสามารถเรียนรู้ได้ด้วยตนเองที่บ้านตลอดเวลา และบุคคลอื่นที่สนใจก็สามารถที่จะศึกษาค้นคว้าได้โดยไม่จำกัด
- การเลือกใช้สื่อการสอน ควรเลือกใช้สื่อการสอนเหมาะกับวัยของนักเรียน นักเรียนชั้นเล็กๆ ชอบ สื่อการสอนที่เคลื่อนไหว มีรูปภาพประกอบสวยงาม คำอธิบายที่เข้าใจง่ายๆ ส่วนนักเรียนในชั้นโตๆ ชอบสื่อการสอนที่มีเนื้อหาสาระ โดยเฉพาะนักเรียนจะสนใจมากถ้าเป็นภาพจริงๆ เช่น การคลอดบุตร การผ่าตัด การตรวจรักษาของแพทย์ หรือภาพของเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นจริงๆ เช่น ภาพข่าวประจำวัน ภาพคนป่วยโรคเอดส์ โรคมะเร็ง อุบัติเหตุที่เกิดขึ้นบนท้องถนน หรือสภาพผู้ป่วยที่ติดสารเสพติด การใช้สื่อการสอนที่เป็นภาพจริงๆ มาให้นักเรียนดู ช่วยทำให้นักเรียนเกิดความตระหนักในเรื่องของความปลอดภัยในการดูแลสุขภาพมากขึ้น โดยเฉพาะสื่อที่น่ากลัว เช่น ภาพผู้ป่วยโรคมะเร็ง ผู้ป่วยโรคเอดส์ แผลที่เกิดขึ้นจากโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ สื่อที่น่ากลัวจะช่วยสร้างการรับรู้และความตระหนักถึงความรุนแรงของโรคให้นักเรียนได้มากขึ้น สื่อการสอนที่เป็นภาพข่าวเหตุการณ์ประจำวันเป็นอีกวิธีการหนึ่งที่จะทำให้นักเรียนเกิดความตระหนักในความสำคัญของการเรียนวิชาสุขศึกษาได้ เพราะเป็นเรื่องจริง เกิดขึ้นจริงๆ บางเรื่องเป็นข่าวใหญ่ที่อยู่ในความสนใจของนักเรียน ทำให้กระตุ้นความสนใจของนักเรียนได้มากขึ้น
- การทำกิจกรรมประกอบการเรียนรู้ ระหว่างกิจกรรมการเรียน หรือเมื่อใช้สื่อการสอนจบแล้ว ต้องมีกิจกรรมประกอบการใช้สื่อนั้นด้วย เพื่อเป็นการกระตุ้นความสนใจของนักเรียน มิฉะนั้นนักเรียนก็จะนั่งดู เฉยๆ ไม่ได้คิดตาม โดยเฉพาะสื่อประเภทวีดิทัศน์หรือซีดี ภาพยนตร์ ต่างๆ นักเรียนมักจะสนใจในระยะแรกๆ นักเรียนบางคนจะคุยกัน หรือบางคนอาจจะหลับไปเลย ดังนั้นควรมีข้อคำถามหรือแบบฝึกหัดระหว่างที่ดูภาพยนตร์ เป็นคำถามสั้นๆ ในเนื้อเรื่องนั้นเป็นระยะ เพื่อให้นักเรียนต้องติดตาม เพื่อให้ได้คำตอบตลอดเวลา การใช้คำถามเน้นที่ความจำเพื่อให้นักเรียนได้เขียน จดบันทึก จะได้จำส่วนที่สำคัญได้ แต่ไม่ใช้คำถามที่เป็นความคิดเห็นหรือเสนอแนะระหว่างการดูภาพยนตร์ เพราะนักเรียนต้องใช้สมาธิในการดูภาพยนตร์ และถ้าให้นักเรียนเขียนมากเกินไป นักเรียนจะห่วงการตอบคำถาม ก้มหน้าก้มตาเขียนคำตอบ จนดูภาพยนตร์ไม่รู้เรื่อง ส่วนคำถามที่เป็นการพัฒนากระบวนการคิดจะใช้เมื่อหลังจากดูสื่อการสอนแล้วนำมาวิเคราะห์หรืออภิปรายเพื่อเป็นการสรุปความคิดรวบยอดในภายหลัง
- เวลาที่เหมาะสมในการใช้สื่อ การสอนโดยการให้ดูสื่อการสอนที่เป็นภาพยนตร์ ควรใช้เวลาให้เหมาะสม ไม่ควรนานเกินไป ควรใช้เวลา แต่ละเรื่อง ประมาณ 15-20 นาที เพื่อที่ครูจะได้มีเวลาในการนำเข้าสู่บทเรียน ชี้แจงวัตถุประสงค์หรือสิ่งที่ต้องการให้นักเรียนได้ศึกษาในครั้งนี้ และเมื่อดูภาพยนตร์จบแล้ว ก็ต้องมีเวลาในการให้นักเรียนทำงาน และการสรุปหลังการเรียนร่วมกันด้วย ซึ่งครูบางท่านจะใช้ภาพยนตร์เป็นสื่อการสอนแทนตนเอง คือให้ดูเรื่องยาวๆ ทั้งชั่วโมง เมื่อหมดเวลาก็เลิกกัน หรือปล่อยให้นักเรียนดูไปเรื่อยๆ นักเรียนก็จะสนใจบ้างไม่สนใจบ้าง หรือนักเรียนนำงานอื่นๆ ขึ้นมาทำ ก็จะไม่เป็นประโยชน์กับนักเรียนมากนัก
- เทคนิคในการใช้สื่อการสอน ในการใช้สื่อการสอนแต่ละเรื่องต้องมีเทคนิคในการใช้สื่อการสอนแต่ละประเภทเช่น ถ้าสื่อการสอนที่ดูมีความน่ากลัว หวาดเสียว เช่น การผ่าตัด การคลอดบุตร ครูอาจช่วยเบี่ยงเบนความสนใจโดยการหยุดภาพเป็นระยะๆ แล้วช่วยอธิบายประกอบ เป็นการให้โอกาสนักเรียนได้ปรับอารมณ์ตนเอง ลดความกลัว ความตื่นเต้น ครูอาจชวนคุยในเรื่องอื่น หรือการอธิบายด้วยภาษาที่เข้าใจง่ายๆ แทน สื่อการสอนบางเรื่องครูต้องทำความเข้าใจกับนักเรียนว่าเป็นการสาธิต หรือนำมาให้ดูเพื่อความรู้ความเข้าใจ นักเรียนไม่ควรปฏิบัติตาม โดยเฉพาะเรื่องของการปฐมพยาบาล เช่น การผายปอด การนวดหัวใจ การช่วยคนจมน้ำ การเคลื่อนย้ายผู้ป่วย เพราะการดูจากสื่อการสอนเพียงอย่างเดียว นักเรียนยังไม่สามารถปฏิบัติได้ถูกต้อง อาจทำให้เกิดความไม่ปลอดภัย หรือเป็นอันตรายได้ นักเรียนต้องมีการเรียนรู้เพิ่มเติมและฝึกทักษะให้ถูกต้องเสียก่อน จึงจะปฏิบัติจริงได้
สรุปผลการจัดกิจกรรมและข้อเสนอแนะ
- การใช้สื่อการสอนเป็นวิธีการจัดการเรียนรู้ที่จำเป็นอย่างยิ่งในวิชาสุขศึกษา เพราะจะช่วยให้นักเรียนสามารถเรียนรู้ได้เร็วขึ้น ลดข้อจำกัดต่างๆ ที่นักเรียนไม่สามารถพบในชีวิตประจำวัน เช่น อวัยวะภายในของร่างกาย การทำงานในระบบต่างๆของร่างกาย หรือ อาการของโรคร้ายแรงต่างๆ
- สื่อการสอนช่วยลดเวลาในการสอน การใช้ภาพประกอบจะช่วยลดเวลาในการอธิบายของครูได้มากขึ้น และนักเรียนสามารถเรียนรู้ได้เร็วขึ้น
- สื่อการสอนทำให้นักเรียนมีความสนใจในการเรียนรู้มากขึ้น นักเรียนสนใจใจเรียน มีความกระตือรือร้นในการเรียนมากขึ้น เพราะมีสิ่งต่างๆ มาเร้าความสนใจ มากกว่าการบรรยายของครูเพียงอย่างเดียว การใช้สื่อการสอนที่มีคุณภาพ จะทำให้บทเรียนแปลกใหม่ น่าสนใจทุกครั้งที่เรียน การเรียนรู้ก็มีประสิทธิภาพมากขึ้น
- บรรยากาศในการเรียนรู้ แปลกใหม่ ตื่นเต้น นักเรียนมีความกระตือรือร้นในการอยากรู้ อยากเรียนมาขึ้น ทำให้นักเรียนมีความสุขในการเรียนรู้
|
.jpg)
ศึกษาดูงานโรงเรียนโรงเรียนมัธยมศึกษาของรัฐเซาท์ออสเตรเลีย 
หน้าแรก
